GEBELİK BULANTI KUSMASI

Gebelik Bulantı Kusması, hamilelik sırasında sık sık bulantı-kusmaya neden olan bir durumdur.  Normal gebeliği olan kadınların yüzde 50 ile 90'ında, gebeliğin ilk yarısında, kusmayla birlikte veya kusma olmaksızın, bir dereceye kadar mide bulantısı görülür. Semptomların süresi ve şiddeti kişiden kişiye değişir.
Gebelik bulantı kusması daha çok sabahları olsa da günün her saatinde ortaya çıkabilir.
En sık rastlanılan formu olan sabah bulantısı, birçok insanın hamilelik sırasında yaşadığı genellikle hafif şiddette olan mide bulantısı ve /veya kusmasıdır. 
Sabahları uyanmayla başlayan hafif bulantıdan, şiddeti semptomların çok daha fazla olduğu Hiperemezis gravidarum; yani aşırı bulantı kusmaya kadar değişkenlik gösterebilir. 
Gebelik bulantısı genellikle gebeliğin beş ila altı haftasında gelişir. Semptomlar genellikle dokuz hafta civarında en kötü durumdadır ve tipik olarak gebeliğin 16 ila 18. haftalarında düzelir. Çoğu insan hamileliğinin ortasında kendini daha iyi hisseder. Bununla birlikte, semptomlar kadınların yüzde 15 ile 20'sinde üçüncü trimesterde ve yüzde 5'inde doğuma kadar devam edebilir.     

NEDENİ NEDİR?
Gebeliğe bağlı mide bulantısı ve kusmanın nedeni net değildir.  Artan hormon seviyeleri, genetik yatkınlık ve psikolojik faktörlerin çeşitli etkileri kanıtlanamamakla birlikte olası yaygın teoriler arasındadır.

RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
Bazı kadınların gebelikte mide bulantısı ve kusma geliştirme olasılığı daha yüksektir:
•    Önceki bir hamilelikte de bulantı kusması çok olanlar
•    Östrojen içeren doğum kontrol hapları alırken de mide bulantı ve kusma şikayetleri yaşayanlarda veya adet dönemlerinde migren ataklarınız oluyorsa
•    Yol tutması olanlar, veya hareket ile baş dönmesi yaşayanlar
•    Yakın akrabalarında (anne, kızkardeş) gebeliğe bağlı bulantı kusma öyküsü olanlarda  
•    Reflü veya ülser gibi mide barsak problem geçmişiniz varsa 
•    Çoğul gebelikte: ikizler de
•    Plasentanın anormal çoğalmasından oluşan Molar – üzüm gebeliği olanlarda

Hiperemezis gravidarum: gebeliğin daha şiddetli mide bulantısı ve kusmasını tanımlamak için kullanılan terimdir. Hiperemezisi olan kadınlar genellikle her gün birçok kez kusarlar, genellikle yiyecek ve sıvı tüketemezler ve gebelik öncesi vücut ağırlıklarının yüzde 5'inden fazlasını kaybedebilirler. Hiperemezis gravidarumlu kadınlar sıklıkla susuz kalırlar ve tedavi edilmezlerse zamanla vitamin ve diğer besin eksiklikleri gelişebilir. Bu durum tipik olarak hastanede değerlendirme ve ilaçlarla tedavi gerektirir.

DOKTORA NE ZAMAN GİDİLMELİ?

•    Normalden daha az ve seyrek idrara çıkma, koyu sarı renkli idrar veya ayağa kalkarken ve ayakta dururken baş dönmesi ve kısa sürede 2,3kg üzeri kilo kaybı gibi susuz kalma belirtileri varsa
•    Özellikle kusmukta kan görürseniz, gün boyunca tekrarlayan kusmaları oluyorsa
•    Karın veya pelvik ağrı veya kramplar oluyorsa
•    Sık kusuyorsa: Herhangi bir yiyecek veya içeceği 12 saatten fazla tutamıyorsa; yani 12 saatten daha sık kusuyorsa
•    Bulantı ve kusmaya ek olarak ateş veya ishal da görülüyorsa
•    Mide bulantısı/kusma semptomlarının şiddeti nedeniyle umutsuzluk duyguları, hamileliği sonlandırmak istemek veya intihar düşüncelerine sahip ise

HASTANEYE GİDİNCE HANGİ TESTLERE BAKILIR? 
Doktorunuz bulantı kusmanın olası nedenini ve şiddetini belirlemek için bir veya daha fazla test önerilebilir.  Kusmanın vücudunuza zarar verip vermediğini görmek ve belirtilerinize başka bir durumun neden olmadığından emin olmak için de testler yapabilir. 
•    Kan testleri
•    idrar testleri 
•    Ultrason

BULANTI KUSMA İÇİN EVDE DAHA İYİ HİSSETMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR?

•    Acıktığınız anda, hatta acıkmadan önce yiyin.
•    Sık sık atıştırın ve küçük öğünler yiyin. Yemek için en iyi yiyecekler, protein veya karbonhidrat bakımından yüksek ve yağ oranı düşük olanlardır. Bunlara kraker, ekmek, simit, fındık ve az yağlı yoğurt dahildir.
•    Baharatlı, yağlı veya asitli (portakal gibi) yiyeceklerden kaçının
•    Yeterli sıvı tüketimini sağlamaya çalışın
•    Spor içecekleri ve zencefilli içecekler, soğuk içecekler ve berrak içecekler için. 
•    Yüksek dozlarda toz zencefil mide bulantısı ve kusmayı hafifletmeye yardımcı olabilir Zencefil içeren içecekler(örn. zencefilli lolipoplar-şeker, zencefilli gazoz) tüketmek, hafif mide bulantısı ve kusmayı yönetmeye yardımcı olabilir. 
•    Kahveden kaçının. 
•    Ayrıca içecekleri yemekle birlikte değil, öğün aralarında içmeye çalışın.  
•    Yemekten hemen sonra dişlerinizi fırçalayın
•    Yemekten hemen sonra uzanmaktan kaçının ve hızlı pozisyon değiştirmekten de kaçının.
•    Demir içeren bir vitamin alırsanız; yatmadan önce almayın: ki bulantı kusma artmasın. 
•    Diğer vitaminlerinizi ve folik asiti sabahları değil, yatmadan önce ara öğün olarak alın.
•    Semptomlar devam ederse, vitaminleri geçici olarak durdurun ve doğum uzmanınıza bıraktığınızı bildirin. 
Çiğnenebilir bir doğum öncesi vitamini de önerilebilir, çünkü bazı kadınlar bunu tablet formundaki bir vitaminden daha iyi tolere ederler. 
Ortamınızda havasız odalar, keskin kokular, sıcak yerler veya yüksek sesler gibi midenizi uyarabilecek rahatsız eden şeylerden kaçının.
•    Mümkünse yemek pişirmeyin; biri sizin için yemek yapsın
•    Bileklerinize "akupresür" bantları takın. Bunlar, sabah bulantısı veya baş dönmesine yardımcı olabilecek özel bantlardır. Akapunktur da yaptırabilirsiniz.
•    Hipnoz bazı insanlar için yararlıdır. Psikolojik danışmanlık ise anksiyete veya depresyon öyküsü olan kadınlar için yararlı olabilir. 

BULANTI KUSMA ÖNLENEBİLİR Mİ?
Doktorlar, hamile kalma olasılığı olan veya hamile olan herkesin vitamin almasını şiddetle tavsiye eder. Günde en az 400 mcgr folik asit içeren multivitaminler alınmalıdır. Hamilelikten önce ve hamileliğin erken döneminde vitamin almak mide bulantısı ve kusmayı önlemeye yardımcı olabilir.
Tetikleyicilerden kaçının: Hamilelikle ilişkili mide bulantısı ve kusma için en önemli tedavilerden biri, mide bulantısını tetikleyen koku, tat ve diğer faaliyetlerden kaçınmaktır. 
•    Baharatlı, şekerli ve yüksek yağlı yiyecekler gibi gıda tetikleyicilerini ortadan kaldırmak bazı kadınlara yardımcı olur.
•    Diğer tetikleyici örnekleri şunları içerir:
●Havasız odalar
●Kokular (örn. parfüm, kimyasallar, kahve, yiyecek, duman)
●Isı ve nem
●Gürültü
●Görsel veya fiziksel hareket (örneğin, yanıp sönen ışıklar, sürüş)
●Aşırı egzersiz
●Aşırı tükürük salgısı
●Yorgun hissetmek

BULANTI KUSMA NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Tedavi, diyet ve yaşam tarzı değişikliklerinden daha fazla ilaç kullanımına kadar değişebilir. Sizin için en iyi olanı bulmadan önce birkaç hafta boyunca birkaç tedavi türünü veya tedavilerin bir kombinasyonunu denemeniz gerekebilir. 

Tedavi, belirtilerinizin ne kadar şiddetli olduğuna bağlıdır. 
•    Öncelikle Bulantı ve kusmanızı durdurmaya yardımcı olacak ilaçlar verilebilir.
•    Yiyecekleri veya sıvıları kusmaktan çok tutamıyorsanız, susuz kaldıysanız veya çok kilo verdiyseniz, muhtemelen hastanede intravenöz (IV) sıvılarla tedavi edilebilirsiniz. Kısa bir süre için midenizin dinlenmesi için herhangi bir şey yiyip içmemeniz önerilebilir. Genellikle 24 ila 48 saat içinde kendinizi daha iyi hissetmeye başladığınızda yavaş yavaş tekrar yemeye ve içmeye başlayabilirsiniz.
•    Sıvı ve ilaç tedavisine rağmen bu tedavi işe yaramaz ise ve kilo vermeye devam ederseniz, doktorunuz nazogastrik tüp (burnunuzdan mideye sokulan bir tüp) veya IV hattı yoluyla ek mama ile beslenme gibi diğer beslenme şekillerini düşünebilir.  

Tedavi bulantı ve kusmanızı tamamen ortadan kaldırmayabilir. Amaç, uygun fetal büyüme ve makul bir yaşam kalitesine sahip olmak için yeterince yiyip içebilmeniz için semptomları tolere edilebilir hale getirmektir. Neyse ki, herhangi bir tedaviye ihtiyacınız olsun ya da olmasın, semptomlar genellikle hamileliğin ortasında düzelir. 

BULANTI KUSMA’NIN SEYRİ GEBELİKTE NASIL İLERLER?
Hamileliğe bağlı mide bulantısı ve kusması olan çoğu kadın herhangi bir komplikasyon olmaksızın tamamen iyileşir. Hafif ile orta derecede kusması olan kadınlar hamileliğin erken döneminde daha az kilo alabilir. Annenin hamilelikten önce çok zayıf olması dışında, bu bebek için zararlı değildir. Hamilelik sırasında normal kilo alımı hamilelik öncesi boyunuza ve kilonuza bağlıdır. Normal kilolu kadınlar için (vücut kitle indeksi 18,5 - 24,9 kg/m2), tekil gebelik için önerilen kilo artışı  11,5 - 16,0 kg arasındadır. Bununla birlikte, bu kilo alımının çoğu normalde gebeliğin son yarısında meydana gelir ve çoğu kadında gebelikle ilişkili mide bulantısı ve kusma o zamana kadar düzelmiştir.
Şiddetli mide bulantısı ve kusması (hiperemezis gravidarum) olan, birden çok kez hastaneye kaldırılan ve gebelikte normal kilo almayan kadınlarda, bebeğin doğumda düşük kilolu yani gelişme geriliği olma ihtimali çok düşüktür.

BULANTI KUSMA BEBEĞİ ETKİLER Mİ?
Tüm hamilelik boyunca hiperemezis gravidarumlu insanlardan doğan bebeklerin ortalamadan biraz daha minyon olma olasılığı olabilir ki bu durum bebek sağlığı açısından sakınca oluşturmaz. 
Hamilelik sırasında mide bulantısı ve kusma için ilaç almanız da bebek sağlığı açısından Doktor kontrolünde olmalıdır. Doktor kontrolünde alınan bulantı ilaçlarının doğuma kadar bile alınmak zorunda kalınsa bebek açısından herhangi bir zararı yoktur.

BULANTI KUSMA SONRAKİ GEBELİKTE DE TEKRARLAR MI?
Bir hamilelikte hiperemezis gravidarum olan kadınların, sonraki hamileliklerde yüzde 15 -20 oranında tekrarlama riski vardır. İlk gebeliklerinde şiddetli bulantı ve kusması olmayan kadınların ileriki gebeliklerinde de buna sahip olma olasılığı daha düşüktür.