“Etimolojik bir terim olarak “koç”, 15. yüzyılda Avrupa’da kullanılmaya başlayan yaylı at arabasına verilen isimdir. Araba ismini, üretildiği kasabadan almıştır: Kocsi Kasabası. Bahse konu kasaba, Macaristan’da, Budapeşte’ye 70 km. mesafede konuşludur. Özellikle şehirlerarası yolcu taşımacılığında kullanılan “koç”lar, bugün kullanılmakta olan şehirlerarası otobüslerin genel adıdır. Halihazırda İngilizcede; şehirlerarası çalışan arabalara “coach” denmektedir. Etimolojik sözlüğe göre 1830 yılında, Oxford üniversitesinde, öğrencileri sınava hazırlayan eğitimcilere argo manada; öğrenciyi bir noktadan diğerine taşıdıkları için koç denmiştir. 1861’den itibaren bu deyim spor alanında kullanılmaya başlamıştır
Koçluk literatüründe en eski koçluk çalışması olarak Gorby’nin 1937’de yaptığı çalışma görülmektedir. Bu çalışmada, kar ortaklığı paylaşımı ile hareket eden tecrübeli çalışanların, yeni gelenlere israfı azaltıp, kârı çoğalmaları konusunda yaptıkları koçluktan bahsedilmektedir.
Koçluk tanımlanmış ve uygulanan bir alan olmadan önce, yöneticiler konumlarına daha uygun bir birey olmak için ilişki becerilerini öğrendikleri ve davranışsal danışmanlık aldıkları daha çekici okullara gönderilirdi. 1970’lerde bazı yöneticiler farklı ve yoğun eğitimlerini ülkelerinin standart koşullarında aldılar.
1980’lerin başlarında General Elektrik gibi şirketler yöneticilerine kişisel yetkinlik programları önerdiler. Daha sonra on yıllık süreçte 360 ̊ Geribildirim Modelleri gibi uygulamalar gözlenmiştir. Ancak gelişim alanlarını takip rehberliği yapılmamıştır.
Genel olarak 1971’den sonra koçluk eğitimleri yaygınlaşmaya başlamış; Bu tarihten sonra koçluğun tanımı belirli bir standarda oturtulmaya çalışılmıştır. Koçluğu bu günkü anlamıyla kullanan ilk kişi Thomas Leonard olmuştur. Leonard, bugün tüm dünyada koçluğun çatı kuruluşu olarak bilinen Uluslararası Koçluk Federasyonu’nun da kurucusudur.
Tim Gallawey’in 1974 yılında yayınladığı “Tenisin İç Oyunu” adlı kitap, tenis oyuncularının kendi performanslarını korumak için kullandıkları koçluk yaklaşımını içeriyordu. Basit mesajı ile bu yaklaşım iş dünyasında da işe yaradı; zaman içinde olgunlaşarak “İş’in İç Oyunu” isimli kitaba dönüştü. İçerdiği koçluk yöntemleri ile koçluk fikrinin iş dünyasına taşımasında büyük etkisi olmuştur.
Türkiye’de ilk defa Altınbaş Üniversitesi, Yönetici Koçluğu ve Mentorluk yüksek lisans pro gramını 2017 senesinden itibaren açmaya başlamıştır. Ayrıca birçok üniversitede sürekli eğitim merkezleri (SEM) aracılığı ile koçluk eğitim programları açılmaktadır.”
***
Kaynak: Profesyonel Koç U. Ahmet Tarakçı’nın “Örgütlerde Öz Yeterlı̇lı̇k Algısı ve Performans İlı̇şkı̇sı̇nde Kı̇şı̇lı̇k Profı̇llerı̇nı̇n Düzenleyı̇cı̇ Rolü ve Koçluk Hı̇zmetı̇ Alan Çalışanlar Üzerı̇ne Bı̇r Araştırma” başlıklı doktora tezı̇.
