
TÜRKİYE İLE YUNANİSTAN ARASINDA 2023 DE GÜNDEME GELECEK BÜYÜK GERİLİM MEİS
ATİLLA DUYAR
- 1144
Nisan 2022 de Yunan medyasında çıkan ve Atina tarafından yalanlanmayan haberler, Türk kıyılarına en yakın Yunan adası olan Meis'e asker gönderildiğini ortaya koydu.
Ülkemiz Antalya'nın Kaş ilçesine sadece 2 kilometre uzaklıkta bulunan Meis Adası'nın 1947 Paris Barış Antlaşması'na göre silahsızlandırılmış ada statüsünde olduğunu anımsattı ve Atina'yı provokasyon yapmakla suçladık.
Türkiye, verdiği bu tepkiyle, kıta sahanlığı tartışması nedeniyle yaşanan gerginlikte dikkatleri Yunanistan'ın uluslararası hukuka rağmen adaları silahlandırmasına çekmeyi amaçlamıştır. Türkiye doğal olarak , Yunanistan'ın silahsızlandırılmış statüde bulunan 23 adadan 16 tanesine yıllardır silah ve asker yığdığını her platformda belirtmektedir.
Türkiye ile Yunanistan arasında giderek artan Doğu Akdeniz gerilimi, iki ülke arasında Ege Denizi'nden kaynaklanan ve çözülemeyen diğer sorunları da yeniden gündemin üst sıralarına taşıdı.
Yunanistan'ın İyon Denizi'nde karasularını 12 mile çıkarttığını açıklaması, Ülkemizin tepkisine yol açtı. Ankara, aynı kararın Ege Denizi'nde uygulanması durumunda "savaş nedeni" sayacağını bir kez daha açıkladı. Bu gelişme, iki ülkenin Ege Denizi sorunları envanterinde yer alan "karasuları" başlığının yeniden açılmasına neden oldu.
Yunan medyasında Yunan askerlerinin Meis Adası'na çıktığını gösteren fotoğrafların yayımlanması üzerine de Ülkemiz silahsızlandırılmış statüde olmasına karşın asker ve silah depolanan Yunan adaları başlığını gündeme getirdi.
2. Dünya Savaşı'nın ardından Paris'te gerçekleştirilen Barış Konferansı sonucunda 1947'de imzalanan Paris Barış Anlaşması, Ege Denizi'nde yer alan On İki Adalar olarak bilinen adaların ve bitişik adacıkların egemenliğini İtalya'dan alıp Yunanistan'a vermişti.
Anlaşmanın 5. bölümünde Yunanistan ile ilgili kararlar yer alıyor. 14. Maddenin ilk bendinde egemenliği İtalya'dan Yunanistan'a geçen adalar sıralanıyor: Astipalalia (Istanbulya) - Rodos-Halki (Herke) - Karpathos (Kerpe) - Kasos (Kaşot) - Tilos (İlyaki) - Nisyros (İncirli) - Kalimnos (Kilimli) - Leros (İleriye) - Patmos (Batnaz) - Lipsos (Lipso) - Symi (Sömbeki) - Kos (İstanköy) - Kastellorizo (Meis).
Anlaşma, coğrafi olarak Doğu Akdeniz'de olmasına ve On İki Adalar bölgesinde yer almamasına karşın Meis'i de Yunanistan'a bırakıyor. Bu adaların silahsızlandırılması ile ilgili hüküm ise bir sonraki maddede tek cümleyle ifade ediliyor: "Bu adalar silahsızlandırılmalı ve öyle kalmalılar."
Yunanistan'ın Akdeniz'deki en uç adalarından Meis (Kastelirozo) Türkiye ile Yunanistan arasındaki kıta sahanlığı ve Münhasır Ekonomi Bölgeleri (MEB alanları) ile ilgili anlaşmazlıkların odağındadır.
Fakat Kaş açıklarındaki bu yaklaşık 11 kilometre karelik kaya parçasının tarihinde bu anlaşmazlık sadece bir virgülden ibaret.
Adanın Akdeniz'deki stratejik öneme sahip konumu tarih boyunca çatışmaların odağında olmasına yol açmış. Şimdi adanın kısa tarihçesi konusunda bir bilgi vereyim.
Türkçe'deki Meis adını Yunanca'daki 'Meğisti'den alan ada, kırmızı renkli kayalardan inşa edilmiş tarihi kalesi nedeniyle İtalyanlar tarafından 'Kırmızı Kale' yani 'Castelrosso' olarak anılıyor. Yunanistan da bu sebeple adaya 'Kastelorizo' demektedir.
Antik Yunan'dan beri sayısız defa el değiştiren ada Roma ve Bizans İmparatorluklarının ardından İtalyanlar, Osmanlılar ve Katalanlar arasında paylaşılamamış. 1913'e kadar Osmanlı yönetimindeki Akdeniz adasında kontrolü I. Dünya Savaşı'nda Fransızlar ele geçiriyor. Fakat 1921'de İtalyanlar adanın dümenine yeniden otururken onların yerine de İkinci Dünya savaşı sırasında İngilizlere geçmiştir.
20. yüzyılın başında 15 binlik nüfusa sahip ada, tüm bu anlaşmazlıklar ve çatışmalar nedeni ile dünya savaşlarının sonunda sadece birkaç yüz kişiye barınak olmaya başlamıştı.
Sonuç olarak;
ŞİMDİ MAALESEF YİNE YUNANİSTAN AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ,İNGİLTERE’NİN DOLDURUŞUNA GELMEKTEDİR.
Her iki halk arasında kişisel olarak bir önemli problem olmayan Ülkelerin Özellikle Amerika Birleşik Devletleri aşığı ve yetiştirmesi Yunanistan Başbakanı K.MİÇOTAKİS tarafından savaşın eşiğine getirilecek olması da yakında yeni bir tehlikeli gerilimin sinyallerini vermektedir.