Duygudurum bozukluğu kişinin yaşam enerjisini, sosyal hayatını, duygusal yaşantısını ve karar verme süreçlerini etkileyebilen psikolojik bir sağlık problemidir. Duygudurum bozuklukları iki farklı ana başlık altında değerlendirilmektedir. Bunlar “majör depresif bozukluk” ve “bipolar bozukluk” şeklindedir. Bu iki bozuklukta gözlenen klinik tablolar mani ve depresyon halidir. Kişinin durumu bu klinik tablolara göre belirlenir.

Depresyon, kişinin derin bir üzüntü halinde bulunması, günlük aktiviteleri sırasında yavaşlama, isteksizlik, değersiz ve yetersiz hissetme hali şeklinde tanımlanabilir. Mani ise bazı duyguların etkisi altındayken verilen aşırı reaksiyonlardır. Bu duygular; neşe, coşku, mutluluk, öfke ve üzüntü olabilir. Kişi mani halindeyken hareketlerinde hızlanma, düşünce ve konuşma hızında artış yaşanabilir.

Duygudurum bozukluğu birçok etkenden kaynaklı meydana gelebilir. Temel olarak bu nedenler biyolojik ve psikososyal olarak ikiye ayrılabilir. Bunlar tek başına ya da birbirlerini etkileyerek hastalık etkeni haline gelebilir. Duygudurum bozukluğu nedenleri, biyolojik, kalıtımsal faktörler olabileceği gibi, olumsuz yaşamsal olaylar, uzun süre strese maruz kalma, kişinin hayatında meydana gelen kayıp ve ayrılıklar gibi psikolojik faktörler de etkili olabilmektedir. 

Psikanalitik kurama göre, depresyonda bir sevgi eksikliği, yaşamın erken dönemlerde anne-çocuk arasında kurulan sevgi bağının eksikliği bu duruma neden olabilirken, bilişsel kurama göre çocukluk döneminde yaşanan deneyimler bazı temel bilişsel inanç ve düşüncelerin oluşmasına neden olur. Bu bilişsel düşünceler yanlış ya da hatalı işlenebilir ve bu durumda depresyon ortaya çıkabilir.

Duygudurum bozuklukları birçok semptom göstererek ortaya çıkabilir. Bu belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterebilir, ancak temel olarak ikiye ayrılabilir. Bunlar depresyon durumunda ortaya çıkan belirtiler ve mani durumunda ortaya çıkan belirtiler şeklindedir: Depresyon durumunda ortaya çıkan belirtiler; Kederli, üzgün, çökkün bir, çarpıntı ve terleme, hayata karşı ilgi eksiklikleri, gelen olarak ilgi ve istekte azalma, hayattan eskiden olduğu gibi zevk alamama, hareket ve konuşmada azalma, genel bir yorgunluk, yoğun yetersizlik, değersizlik, umutsuzluk duyguları, uyku bozukluklarıdır. (uykuya dalma güçlüğü, uykuda sık sık uyanma ya da aşırı uyuma isteği). 

Mani durumunda ortaya çıkan belirtiler; genel bir taşkın ruh hali, konuşma ve hareketlerde artış, aşırı hareketlilik, diğerleriyle kurulan ilişkilerin kısa süreli ve yüzeysel olması, konuşma sırasında aşırı jest ve mimik kullanımlarında artış, düşünce hızında artış, kendini olduğunda üstün ve yetenekli görme, çoşku ve aşırı mutluluk hali, zaman zaman öfke patlamaları, uyku bozukları (bazen günlerce uyumama), iştah ve cinsel dürtülerde artıştır. 

Duygudurum bozukluğu tanısı alanında uzman psikiyatrist ve psikologlar tarafından yapılır. Tanı genellikle kişinin semptomlarının gözlendiği, tıbbi öyküsün dinlendiği klinik değerlendirme ile konulmaktadır. Ancak ek olarak çeşitli ruh sağlığı taramaları, duygudurum bozukluğu testi ve tanı kriterlerinin karşılaştırılması yöntemleriyle de teşhis edilebilir.

En az iki haftalık süre boyunca semptomların beş ya da daha fazlasını göstermesi halinde majör depresif bozukluk tanısısı konulmaktadır. Bu beş belirtinin arasında mutlaka her gün ve gün boyu devam eden çökmüş ruh hali, istek ve ilgi azlığı, zevk alamama durumu bulunmalıdır. Diğer belirtiler kilo kaybı, uykusuzluk, yorgunluk, değersizlik hissi ve odaklanma problemleri şeklinde sıralanabilir.

Bipolar bozukluk halinde gözlenen manik atakların tanısı, en az bir hafta süre boyunca kontrol altına alınamayan duygudurumu döneminin yaşanması ve bozukluk semptomlarının üç ya da daha fazlasını göstermesi halinde konulabilir. Bu semptomlar öz saygıda azalma, dikkat bozuklukları, aşırı konuşkan olma, uyku ihtiyacının azalması şeklinde sıralanabilir.

Duygudurum bozuklukları tedavisi kişiye, kişinin gösterdiği semptomlara, yaşına ve sağlık durumuna göre farklılık göstermektedir. Uzman terapistler eşliğinde yapılan psikoterapiler ya da yine uzman tarafından reçete edilmiş ilaç tedavisi ile semptomların hafifletilmesine ve hastalığın kontrol altına alınması hedeflenmektedir. Ek olarak fiziksel aktivite, sağlıklı ve düzenli beslenme, uyku düzeninin ve stres yönetiminin sağlanması gibi yaşam tarzı değişiklikleri de duygudurum bozukluğu tedavisine destek sağlayabilecek uygulamalardır.

Duygudurum bozukluğu ciddi bir ruh sağlığı problemidir ve kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyerek onu gerek sosyal yaşantısından gerek fiziksel ve psikolojik sağlığından alıkoyabilen bir hastalıktır. Bu hastalık semptomları psikiyatrist ve psikologların desteği ile hafifletilebilir.