Kurban Bayramında Trafik Kurbanı Olmayın, Lütfen Dikkat!!

Prof. Dr. Nihat Aycan
Karayolları Trafik ve Yol Güvenliği Derneği Muğla İl Temsilcisi.

Maddi ve manevi dayanışmayı güçlendiren dini Bayramlarımız birlik, beraberlik, sevgi ve hoşgörüyü de canlı tutmaya vesile olur. Sevilenlerle birlikte olmanın mutluluğu ile yorgunluk atılıp hoş vakit bir geçirme bu Bayramlarda sağlanır. Sadece Bayram sözcüğünün telaffuz etmek bile, insanlarda yaşama sevincine, mutluluğa yol açar. Bu sosyal gerçeklikler nedeniyle Bayramlarda herkes; bir birine iyi dileklerde bulunur ve bayramın neşeli, sevinçli geçmesini temenni eder. Ben de şimdiden bu temennilere katılıyor Türk, İslam âlemine iyi bayramlar diliyorum. Temennilerime, kazasız belasız bir kurban bayramı geçirme dileğimi de ekiliyorum. Temennimin gerçekleşmesi başta tüm sürücüler olmak üzere, trafikteki herkesin temel trafik kurallarına uymaları çok önemlidir. Bunun için oldukça kısa, öz bazı hatırlatmalar yapacağım.

Öncelikle trafik kazalarının önemli nedeni aşırı hız, 51. Madde ile 52. Maddenin a’dan d’ye kadarki alt maddelerinde trafikte aşırı hıza para cezası yanında ceza puanını öngörür. Kısaca hızın son derecede önemli olduğu bilimsel gerçeğine karşın, otobanlarda hızda artış kararı alınmıştır. Mayıs 2025deki Trafik Haftası etkinliği kapsamında Ankara Ufuk Üniversitesi’nde düzenlenen toplantıda yaptığım konuşmada, bu konunun önemini belirttim. Ayrıca Türkiye’nin en güçlü trafik derneklerinden Karayolları Trafik ve Yol Güvenliği Araştırma Derneğinin maddi desteğiyle yayımlanan Trafikte ölümlü sürücü kusurların analizi kitabında, ölümleri tetikleyen sekiz temel unsurdan 1.’sine “hız” denildiği ve kitabının ilk bölümünde ele alınarak vurgulama yapılmıştır. Buna göre, 18-20 yaş grubunun trafik kültürünü kavrayamadıklarından hız yaptıkları; 21-24 yaş grubunda da aşırı hız nedeniyle ölümlü ve yaralanmalı kazalara yol açtıkları bildirilmiştir. Ayrıca aşırı hızın çeşitli şekillerde çarpışmaya yol açtığı ve kaza oranında ilk sırayı aldığını (% 90’ı aşan oranla) belirtmiştir.

Türkiye Trafik Kazalarını Önleme Derneği yaptığı basın açıklamasında, 20 km.lik hız artışının olası çarpmada meydana gelecek kinetik enerji etkisinin 36 kat daha fazla olacağı. emisyon ve yakıt tüketiminin de artacağı, hız artışı verilen karayollarının özel şirketlerce yapılan karayolları olduğundan sürücüleri bu yollara teşvik edeceği ve hız nedeniyle yapılan kaza sayısı dikkate alınmadan hız sınırı arttırmanın tartışmalı olacağını bildirmiştir. Ayrıca hız sınırı arttırılmadan önce alınması gereken önlemler maddeler şeklinde bildirmiştir. Bu haliyle hız artırımı kararının 2021-2030 Karayolu Trafik Güvenliği Strateji Belgesiyle de çeliştiğini belirtmiş ve ilgili sivil toplum kuruluşlarını da konuyu inceleye davet etmiştir. Zaten bu konuda Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Daire Bakanlığı’nca belirlenmiş 50 Genel Kuraldan bazısı geç gitmek hiç gitmemekten iyidir, çok yakın takip etme canını riske etme, trafikte güven istiyorsan yolu paylaşmayı öğrenmelisin, trafikte bir hata yüz doğruyu götürür şeklindeyken; sadece hız için belirtilmiş slogan, özlü sözler de belirtilmiştir. ayrıca belirtmek gerekirse; 

• Atalarına Kavuşmak İstiyorsan "Hızlı", Çocuklarına Kavuşmak İstiyorsan "Yavaş"
• Hızını Azalt, Ömrünü Uzat.
• Yavaş Git Hız Yapma, Ecel Kavşağına Sapma.
• Hırsız Malımızı, Hız Canımızı Alır.
• Ne Hızlı Ne Yavaş, Her An Dikkat Vatandaş.
• Arabana Güvenip Hızınla Övünme, Hatalı Sollayıp Sonradan Dövünme.
• Bazıları Hızı Seçer, Siz Yaşamayı Seçin.
• Hız Hiçbir Şey, Yaşam Her Şey.
• Aşırı Hıza Dikkat, Kaybolan Şey Hayat.
• İlkesi Hız Olanın, Ömrü Az Olur.
• Aşırı Hıza Ret, Yaşama Evet.
• Hızınızla Değil, Dikkatinizle Fark Edilin.
• Trafikte Can Güvenliğiniz Kendi Ellerinizde; bunun için yerleşsin artık kafanıza, yavaş gitme bilinci, yeter artık olmayalım kazalarda birinci.
• Şaşırıyorum birbiriyle yarış edene, madalyamı veriyorlar hızlı gidene.
• Hız yapacağınız son hatanız olabilir.
• Hızınla değil, dikkatinle övün.
• Geç kaldı desinler, geçmiş olsun demesinler.
• Birincide yersin ceza, ikincide yaparsın kaza, üçüncüde hayata elveda.
• Geliştirilmiş yollar, hız parkurları değildir.

Diğer taraftan Karayolları Trafik ve Yol Güvenliği Derneği üyeleri olarak kendi aramızdaki bilgi alış verişimizmizde, Muğla ilinde, hatta Türkiye genelindeki trafik kural ihlallerinin en çok “aşırı hız” nedeniyle yapıldığı, bunu önlemenin para cezasıyla değil, eğitimle mümkün olacağı tartışılıp “oy birliğiyle” kararı alınmıştır. Bakan Yerlikaya 29 Mayıs 2025 günü CNN Türk’te Ahmet Hakan ile yaptığı görüşmede, otoyol ve yerleşim yerlerine yerleştirilecek yeni nesil trafik cihazlarının anlık hız, renk, model tespitini gece ve gündüz yaparak anında e-devlet üzerinden de sürücülere aktarılacağını bildirmiştir.  2 Haziran 2025 günlü A haberdeki açıklamalarında, Bayram için tüm hazırlıkların tamamlandığını; hız, makas ve kırmızı ışık ihlallerine dikkat çektiğini belirtmiştir. Bilindiği gibi trafikte bir kişi ölümü bile fazla söylemimizi eylemlerimizle sürekli desteklersek, şimdilik ütopya olan neden gerçek olmasın? Bayramın Bayram havasında mutlu, huzurlu geçirmek istiyorsak, geçmiş bayramlardaki yaşananlardan ders almamız ve bu daha yola çıkmadan alacağımız son derece basit, ama çok önemlisi. Kazaların ilk nedeni hız olduğundan;

1. Trafikte hızlı araç kullanmamak. Kazaların birincil nedeni budur. 

2. Araçta iken cep telefonu kullanmamak. Kazaların dörtte biri bu nedenle olur.

3. Yakın mesafe takip etmemek. Öndeki araç ani fren yaptığnda kaza kaçınılmaz.

4. Dönüşleri hatasız yapmak. Dönüşlerde sinyal verip yayalara öncelik tanımalı, doğrultu değiştirmelidir.

5. Daima emniyet kemeri takmalı. Araç kullanırken ya da yolcu iken, kendi can güenliği için mutlaka emniyet kemeri takılmalıdır.

Bu tedbirler sürücülerde davranış değişikliğine yol açacağından, onları trafikte kahraman yapar. Bununun için sürücüler yola çıkmadan aracının teknik kontrolünü yaptırmalı, yola yorgun, uykusuz çıkmamalı, iki saatte bir “mola” vermelidir. Bayram öncesi ile Bayram günü ve sonrasında havanın çok sıcak olacağı düşünüldüğünde, dört maddenin önemi anlaşılır. Kısaca hayati değerdeki trafik önerilerimin trafik paydaşlarınca mutlaka dikkate alınmalıdır.

Bayram nedeniyle tatil yörelerimize gidecek taşıt sürücüleri, içüdülerinizi/içdürtülerinizi kontrol edip medeni bir kişi olduğunuz örneğini başta birlikte seyahat ettiğiniz sevdiklerinize gösterirken onları mağdur, hatta kurban etmemeniz temennilerimle Kurban Bayramımızı kutlarım.  

Kaynakça

Aycan, N.; Türkoğuz, S.; Çetin, B., (2004). “The Comparative Analysis of Institutionalization in Traffic Services”, Pakistan Journal of Social Sciences, 2 (4), 345-355.

Memiş, İ.( (2021). Trafik’te ölümlü sürücü kusurların analizi, Ankara: Payda yayıncılık

https://www.tasimadunyasi.com/gundem/otoyollarda-hiz-sinirinin-artirilmasi-olumlere-davetdir-h11563.html

http://trafik.gov.tr/05sloganos45,ulaşım tarihi: 01/07/2025

https://www.ensonhaber.com.tr,https://www.icişleri.gov.tr

https://www.trtrafik.org/mesajlar%C4%B1m%C4%B1z/ttk%C3%B6d-5-kural%C4%B1, ulaşım tarihi: