MUTSO'da Uluslararası Coğrafi İşaretli Ürünler Muğla Zirvesi

Muğla Ticaret ve Sanayi Odası (MUTSO), Muğla Ticaret Borsası (MTB), Bodrum Ticaret Odası (BODTO), Milas Ticaret ve Sanayi Odası (MİTSO), Marmaris Ticaret Odası (MTO), Fethiye Ticaret ve Sanayi Odası (FTSO) ile Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler Türkiye Araştırma Ağı (YÜciTA) Ve Muğla Tarım İl Müdürlüğü İşbirliğinde düzenlenen Uluslararası Coğrafi İşaretli Ürünler Muğla Zirvesi 20 Ekim Cuma günü MUTSO ev sahipliğinde gerçekleştirildi.

Muğla Valisi İdris Akbıyık, Tarım ve Orman Bakanlığı Eski Bakan Yardımcısı Ayşe Ayşin Işıkgece, AK Parti Muğla Milletvekili Kadem Mete, Menteşe Belediye Başkanı Bahattin Gümüş, Milas Kaymakamı Mustafa Ünver Böke, Tarım ve Orman İl Müdürü Barış Saylak, MUTSO Meclis Başkanı H. Koray Özcan, Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Karakuş, MTB Yönetim Kurulu Başkanı Hurşit Öztürk, MİTSO Yönetim Kurulu Başkanı Reşit Özer, BODTO Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Serdar Kocadon, FTSO Yönetim Kurulu Başkanı Osman Çıralı, YÜciTA Başkanı Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu başta olmak üzere YÜciTA temsilcileri, akademisyenler ve katılımcılar yer aldı.

Zirvenin açılış konuşmasını yapan MUTSO Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Karakuş, “Muğla’da ilkini 2016 yılında gerçekleştirdiğimiz ‘Uluslararası Coğrafi İşaretler Sempozyumu’nun ikincisi niteliğindeki bu organizasyon ile daha katılımcı ve daha kapsayıcı bir çalışmayı sizlerle buluşturmayı hedefledik. Bu organizasyonu daha kapsamlı yapabilmemizi sağlayan, kıymetli odalarımız ve borsamızın katkılarıdır. Birlikte olursak çok daha önemli organizasyonlara katkı sağlayabiliyoruz. Birlik ve beraberlikleri için başkanlarımız nezdinde yönetim kurullarına ve meclislerine huzurlarınızda ayrı ayrı teşekkür ediyorum.  Muğla tarım, turizm ve madencilik anlamında oldukça zengin bir il. Ancak tarihimiz ve kültürel varlıklarımız açısından, dünyada hiçbir yere nasip olmayacak zenginliklere sahibiz. Bugüne kadar pek çok medeniyete, topluma ve farklı kültüre ev sahipliği yapan bölgemiz, çok çeşitli örf, adet, gelenek ve göreneğe sahip. Geçmişin izlerini taşıyan toplum yapısıyla, pek çok gelenek, günümüzde hala sürdürülüyor. Oda olarak, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı Sayın Rifat Hisarcıklıoğlu’nun yaydığı vizyon ile 2016 yılını markalaşma yılı ilan etmiş; geleneksel olarak süre gelen değerlerimiz için coğrafi işaret çalışmalarını başlatmıştık. Süreç içerisinde, Muğla Saraylısı, Muğla Köftesi, Muğla Göce Tarhanası, Muğla Beyaz Mermeri, Kavaklıdere Cevizi ve Muğla Sulu Kebabı olmak üzere altı ürünümüzün coğrafi işaretini alarak tescilledik. Kasım ayı itibariyle Datça Nurlu Bademi’nin de coğrafi işaretini almayı bekliyoruz. İlçe odalarımızın özveri ile gerçekleştirdikleri çalışmaların katkısıyla 30’a yakın coğrafi işaretli ürünümüz ile bugün iyi bir noktaya ulaşmış olduğumuzu görüyoruz.” dedi.

Coğrafi işaretlerde asıl meselenin tescil sürecinden sonra başladığına dikkat çeken Başkan Karakuş, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bir ürüne, bir değere coğrafi işaret almak uzun ve zahmetli bir süreç.

Biz bu noktada, yetişmiş ekibimiz ile tüm tescil süreçlerini odamız bünyesinde gerçekleştiriyoruz. İhtiyaç duyan üyelerimize de danışmanlık hizmeti vermekteyiz. Ancak tescil bir ilk adım. Asıl olay bundan sonra başlıyor. Coğrafi işareti alınmış bir ürünün tanıtım çalışmalarına ağırlık verilmesi gerekiyor. Özellikle, bölgeye gelen misafirlere, yerinde tanıtım yapılması, algı oluşturma açısından çok değerli.  Kırsalda, doğru ve temiz üretimi sağlamalı; ekonomiye ve turizme destek verir hale getirebilmeliyiz. Bu noktada Muğla’nın tüm kurumları ve üreticileri ile ortak bir ruh ve ortak bir strateji ile hareket edebilmemiz son derece değerli. Yaptığımız ve yapacağımız tüm bu çalışmalarla, geçmişimizi geleceğe daha da güçlü bağlamış oluyoruz. Bundan 50 yıl sonra, marka değeri kazanmış bir ürünümüzü gören bir çocuk, o ürünü 100 yıl hatta 200 yıl öncesindeki değeri ve özellikleri ile tanımış olacak. Bizler coğrafi ürün çalışmalarına başladığımızda, arşiv ve literatür taramalarında çoğu zaman elimiz boş kaldık. Yaşayan meslek büyüklerimiz ve vatandaşlarla röportajlar gerçekleştirerek, içeriklerimizi zenginleştirmeye çalıştık. Bu çalışmalarla asırları birbirine bağlayacak ve tarihe not düşmüş olacağız.”

Açılış konuşmaları kapsamında MUTSO Meclis Başkanı H. Koray Özcan şunları kaydetti: “Coğrafi işaret, tüketiciler için ürünün kaynağını, karakteristik özelliklerini ve ürünün söz konusu karakteristik özellikleri ile coğrafi alan arasındaki bağlantıyı gösteren ve garanti eden kalite işaretidir. O nedenle coğrafi işaretli ürünlerimizden önce coğrafyası Muğla’dan söz etmek isterim. Sloganımız, yeryüzü cenneti Muğla. Güney yanında Akdeniz batı yanında Ege Denizi ile kucaklaşan, ormanlarla kaplı, kıyı şeridi uzunluğu ile birçok ülkeyi bile geride bırakmış, dünya turizminin en önemli merkezidir. Tarih kokan ildir Muğla. Pagan uygarlığından başlamak üzere, Karia, Likya, Pers, Mısır, Roma uygarlıklarına, Bizanslılara, Selçuklu ve Osmanlı Devletine yurt olmuş tarihi toprakların kentidir. Tarihin babası sayılan Herodot’un doğup yaşadığı, Milas’ta Latmos, Datça’da Knidos, Fethiye’de Tlos, Marmaris’te Amos, Yatağan’da Stratonikeia ve Lagina gibi pek çok antik kent ile dünyanın 7 harikasından birisi sayılan Halikarnas Mozelesini topraklarında barındıran dünyanın gözbebeğidir Muğla. En güzel naranciyenin, zeytinin, bademin yetiştiği bereketli toprakların ilidir Muğla. Toprak altı madenlerinin en çeşitli ve verimli olduğu, denizinin, rüzgarının, güneşinin hayran olunduğu, deniz altı yaşamının en zenginine sahip ‘en’lerin kentidir Muğla. Ülkemiz pozitif kadın ayrımcılığının en yüksek olduğu ülkemizin dünyaya açılan aydınlık yüzüdür Muğla. Bu eşsiz topraklarda var olmuş bugüne kadar gelen tüm değerlerimiz gibi coğrafi işaret almış ürünlerimizi de doğru tanıtmak pazarlamak dünya insanları ile buluşturma yollarını aramak yönünde yapacağımız bu toplantıyı son derece önemsiyoruz. Coğrafi işaretli ürünler bizim için ekonomik değerinin dışında, korunarak bizden sonraki nesillere aktaracağımız en önemli miraslarımızdandır. Unutmamalıyız ki nicelikler zamanla değişkenlik gösterir. Ancak asıl olan niteliktir, değerlerimizdir.”

Tarım ve Orman İl Müdürü Barış Saylak ise, Muğla’nın geniş coğrafyası ve kültürel çeşitliliği nedeniyle Muğla’nın marka değeri yüksek ürünler varlığının zengin olduğuna dikkat çekerek Muğla Odalarına, bu alandaki özverili çalışmaları nedeniyle teşekkürlerini iletti.

Zirvenin paydaşı YÜciTA Başkanı Prof Dr. Yavuz Tekelioğlu, “Coğrafi işaret açısından eşsiz bir ülkemiz var. Bio çeşitliliğimiz çok yüksek. Türkiye adeta bir gen merkezi. Aynı coğrafyada hem turunç hem çay hem fındık hem muz üretebiliyorsunuz. Anadolu pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış. Bu gastronomi için çok değerli. Olağanüstü bir zenginlik söz konusu. Büyük bir potansiyel var. En çok coğrafi işaretli ürüne sahip ülkeyiz. İyi yoldayız ama sorunlarımız var. Tescilden öteye gidebilmeliyiz. Coğrafi İşaret yönetişim ve denetim işidir. Buna ağırlık vermemiz gerekiyor.” açıklamalarında bulundu.

BM Tarım ve Gıda Örgütü Türkiye Temsilci Yardımcısı Dr. Ayşegül Selışık, “Kırsaldaki nüfus azalıyor, çiftçilerimiz yaşlanıyor. Tarımsal mirasımız unutulup gidiyor. Coğrafi işaret demek ürünün, o yöreye ait olduğunu, kimliğini karakterini belirlemek demek. FAO olarak Türk Patent Enstitüsü ile işbirliği yaptık. Ürünlerin AB’de de tescillenmesi adına çalışmalar devam ediyor.” 

Menteşe Belediye Başkanı Bahattin Gümüş, “Muğla’ya tarım, kültür kenti diyoruz. İstiyoruz ki, deniz turizmi için ilimize gelen turistler, kültür turizmi için merkeze gelsinler. Bugün, geldiğimiz noktaya baktığımızda Muğla’da neler yapılabileceğini görmüş olduk. Merkez ilçemiz Menteşe, kentsel sit alanında Türkiye’nin en iyi korunan ilçesidir. Bu değerler bir bütündür ve bunları korumak görevimizdir.” ifadelerine yer verdi.

Yöresel ürünlerin tescillenmesinin çok değerli olduğuna dikkat çeken AK Parti Muğla Milletvekili Kadem Mete, bu değerlerin sürdürülebilirliğinin sağlanmasının önemine dikkat çekti.

Muğla Valisi İdris Akbıyık, “Kırsal alanların kültürel ve yerel zenginliklerin fazla olduğu ülkemiz için coğrafi işaret kavramı oldukça önemlidir. Muğla olarak mermerinden, yöresel lezzetlerine, portakalından bademine, kiliminden çam balına kadar onlarca coğrafi işaretli ürünümüz bulunmaktadır. Başvuru sürecinde olan ürünlerimizin de tescillerinin en kısa sürede tamamlanmasını bekliyoruz. Günümüzde dünyanın birçok ülkesi artan rekabet koşullarından farklı oranlarda etkilenmektedir. Birbirine benzemeye başlayan ürünlere ve teknolojik üretim metotlarına karşı yöresel ve geleneksel ürünlerin ve üretimlerin korunması giderek önem kazanmıştır. Bu nedenle sahip olduğumuz kültürel değerlerimize sahip çıktığımız zaman birçok faydasını hep birlikte yaşayacağız. Coğrafi işaret tescili ile beraber insanlar bu ürünleri tanıyacak ve ürünlerimize güvenecek. Diğer taraftan da geleneksel ve kültürel ürünlerimizi yaşatarak gelecek nesillere aktarmış olacağız.” açıklamalarına yer verdi.

Açılış konuşmalarının ardından, açılış konferansını UNESCO Dünya Gıda Kürsüsü Kurucusu Prof. Dr. Jean-Louis Rastoin gerçekleştirdi. ‘Küresel Gıda Sistemlerinde Post-Covid Gelişme Eğilimleri, Tarım ve Coğrafi İşaretler’ konusunda bir sunum gerçekleştiren Rastoin, sunumunda “Sağlık, iklim değişikliği, ekonomik ve silahlı çatışmaların olduğu, jeopolitik sorunların olduğu bir dönemdeyiz. Bu krizlerin gıda alanında olası çözümleri, çiftçi, esnaf ve ticaret erbapları, tüketiciler ve yasal prosedürü oluşturması noktasında devleti kapsamaktadır. Bu noktada elimizdeki en iyi unsur Coğrafi İşaret ve Akdeniz’deki gıda rejimi olacaktır. İnsanoğlunun mevcut yaşam süresinin değişmemesi adına köklü değişikliklere ihtiyacımız var.  İklim değişikliğinin önüne geçebilmek için uluslararası sözleşmelere ihtiyacımız var. Toplam genel üretim kalitesindeki en önemli kalite unsuru lezzet. İkincisi besin değeri ve sağlığımıza faydası. Üçüncüsü, kalite unsuru dediğimiz teknik bilgi beceri ve çevreye saygılı üretim tekniği. Dördüncüsü bölgenin kültürel mirasına uygun üretimin gerçekleştirilmesi ve beşincisi coğrafi işaret vesilesiyle, üretim bölgelerinin belgelendirilebilmesi.” ifadelerine yer verdi.
Açılış oturumunun ardından, MUTSO bahçesinde, Muğla Odaları ve Borsa, Tarım İl Müdürlüğü ve kooperatifler tarafından, Muğla’nın coğrafi işaretli ürünlerinin tanıtım ve satışı amacıyla kurulan stantlar ziyaret edildi.

Stant ziyaretlerinin ardından zirve, 5 oturumda tüm gün sürdü.

İlk oturumda, 3600 Coğrafi İşaretler konusu, Tarım ve Orman Bakanlığı Eski Bakan Yardımcısı Sayın Ayşe Ayşin Işıkgece’nin moderatörlüğünde gerçekleştirildi. Oturum kapsamında Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu ‘Neden Coğrafi İşaretler?’ konusunda, Doç. Dr. Mehmet Zanbak ‘Coğrafi İşaret Yönetişimi’ konusunda, Cem Kösemeci ‘Coğrafi İşaret Denetimi’ konusunda, Dr. Kemalettin Taşdan ‘Coğrafi İşaretler Ve Kırsal Kalkınma’ konusunda, Dr. Pınar Nacak ‘Coğrafi İşaretlerde Avrupa Birliği Uygulamaları’ konusunda sunumlarını gerçekleştirdi. 

İkinci oturumda Fikri Mülkiyet Haklarının Destinasyon Markalaşması, Turizm ve Kırsal Kalkınmada Rolü konusu, YüciTa Kültür ve Turizm Kurulları Başkanı İrfan Önal moderatörlüğünde gerçekleştirildi. Oturum kapsamında İrfan Önal ‘Turizm Destinasyon Analizi: Muğla Örneği’ konusunda, Sud De France Temsilcisi Rene Moreno  ‘Destinasyon Markalaşması ve Coğrafi İşaretler’ konusunda, Prof. Dr. Gül Güneş  ‘Türkiye’de Gastronomi Turizminin Sürdürülebilirliğine Yönelik Öneriler’ konusunda, Yücita Üyesi Vedat Başaran  ‘Muğla Gastronomisinin Turizmle İlişkilendirilmesi İçin Bir Yol Haritası konusunda,  Yücita Üyesi Derya Kılıç ‘Fikri Mülkiyet Hakları Ve Turizm’ Konusunda açıklamalarda bulundu.

Coğrafi İşaretlerde Uluslararası, Ulusal Ve Kurumsal Yaklaşımlar’ konulu üçüncü oturumun moderatörlüğünü BM Tarım ve Gıda Örgütü FAO Türkiye Temsilci Yardımcısı Dr. Ayşegül Selışık gerçekleştirdi. Oturum kapsamında FAO Politika Memuru Dmitry Zvyagıntsev ‘FAO ve Coğrafi İşaretler’ konusunda, Türk Patent ve Marka Kurumu Sınai Mülkiyet Uzman Yardımcısı Sayın Esra Kaya Aydın ‘Türkiye’nin Coğrafi İşaretler Yaklaşımı’ konusunda, Metro Gıda Kategori Müdürü Sayın Birol Uluşan ‘Metro ve Coğrafi İşaretler’ Konusunda, YÜciTA Başkanı Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu ‘YÜciTA’nın Coğrafi İşaretler Yaklaşımı’ konusunda sunumlarını gerçekleştirdi.

Coğrafi İşaretlerde İlham Veren Kadın Girişimciler konulu dördüncü oturum, YÜciTA üyesi Dr. Pınar Nacak moderatörlüğünde gerçekleştirildi. YÜciTA  Üyesi Ebru Kocaacar ‘Antalya’nın Coğrafi İşaretlere Uzanan Eşsiz Reçelleri’ konusunda, Meral Seçer ve Eylem Bozdoğan ‘Gelenekselden İnovasyona Coğrafi İşaretler ve Örnek Köylerle Kalkınma’ konusunda, YÜciTA  Üyesi Özlem Sarı ‘Kapıdağ Mor Soğanı: Bir Kuruluş, Bir Kurtuluş Öyküsü’ konusunda, TOBB Muğla Kadın Girişimciler Kurulu Başkanı Sayın Mehtap Şeniz Çahan ‘Coğrafi İşaretlerin Markalaşmasında Kadın Girişimciliğin Rolü’ konusunda açıklamalarda bulundu.

Programın son oturumunda, MUTSO Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Karakuş, MTB Yönetim Kurulu Başkanı Hurşit Öztürk, MİTSO Yönetim Kurulu Başkanı Reşit Özer, FTSO Yönetim Kurulu Başkanı Osman Çıralı, BODTO Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut S. Kocadon yer alarak, coğrafi işaretler kapsamında yaptıkları çalışmalara ilişkin bilgi verdi.