Erkılınç: 'İnternet Haber Sitelerimiz Concorde Sendromu yaşıyor'

BİK Genel Müdürü Cavit Erkılınç, Diyarbakır, Batman, Bingöl, Mardin, Muş, Siirt ve Şırnak’ta Kurum görev alanında bulunan gazete ve internet haber sitesi temsilcileriyle bölge toplantısında bir araya geldi.

Diyarbakır Kayapınar Halk Kütüphanesi’nde düzenlenen toplantıda Genel Müdür Erkılınç, bölgede 40 gazete ile 22 internet haber sitesinin resmî ilan ve reklam yayımladığını, 2 internet haber sitesinin de bekleme süresinde bulunduğunu belirtti.

Erkılınç, 2025 yılının ilk 3 ayında Diyarbakır Bölge Müdürlüğüne bağlı yayınlara 32 milyon 669 bin 720 TL’si resmî ilan, 478 bin 757 TL’si reklam olmak üzere toplam 33 milyon 148 bin 477 TL tutarında devlet desteği sağlandığını bildirdi.

Bu tutarların çok daha yukarılara çıkmasını istediklerini kaydeden Erkılınç, bundan daha önemli gördükleri hususun ise mevcut ilanların gelişine dair devamlılığın sağlanması olduğunu söyledi.

Her yıl binlerce ilanı farklı gerekçelerle kaybettiklerini vurgulayan Erkılınç, “Resmî İlan Fiyat Tarifesinin yüksek bulunması bir yana; gazetelerimizin satış rakamları ile nitelik ve etki gücü kaybı en büyük faktör olarak önümüze çıkıyor. Böylesi yayınların varlığı masada elimizi zayıflatmakla ve ilan kaçışına neden olmakla kalmıyor, reklamların başka mecralara yönlenmesinde de başat rol oynuyor. Mesleğin gerçek sahipleri olarak sizler, tırnak içinde söylüyorum aranızdaki yanlışları düzeltmediğiniz veya çemberin dışına çıkarmadığınız müddetçe yol alamayacağımızı özellikle vurgulamak istiyorum” dedi.

“İyi niyetimize rağmen yanıltma peşindeler”

Mesleğin devamlılığı ile resmî ilan ve reklam ekosisteminin muhafazasının geleceği olarak gördükleri internet haber sitelerine dair görüşlerini paylaşan Genel Müdür Erkılınç, şöyle devam etti: “2022 yılında ‘özgür basını susturamazsınız’ manşetleriyle mücadele ede ede Basın Kanununu değiştirerek internet haber sitelerinin süreli yayın kapsamına alınmasını sağladık. Devlet kurumlarımızın ekonomik gerekçelerle kendileri açısından bakıldığında son derece haklı itirazlarına rağmen gazetelerimizin kazancına dokunmadan internet haber siteleri için ayrı bir ilan ve reklam ekosistemi kurduk. Çalışanların; özlük hakları, basın kartları, protokol listelerinde yer alma gibi diğer kazanımlarını zaten biliyorsunuz. Buna karşılık haber sitelerimizden tek bir şey istedik: Samimi bir şekilde mesleğe yaraşır gazetecilik yapın. Mevzuatımızı da beklentilere göre şekillendirdik.

Akademisyenler, iletişim uzmanları, hukukçular ve meslek duayenlerinden oluşan 800’e yakın kişinin görüşünü aldık. Öyle ‘ben yaptım, oldu’ gibi bir tavra bürünmedik. Açık açık ‘sahayı bir görelim, gerekirse yönetmeliği güncelleriz’ diye de ilan ettik. Sözümüzde durduk, daha birinci yıl dolarken güçlü haber sitelerinin itirazlarına rağmen yönetmeliğimizdeki asgari trafik şartlarını yüzde 50 düşürdük. Ancak tüm bu iyi niyetimizin ve çabamızın karşılığında sitelerimizin bir kısmı kadroda, mekanda, ziyaretçi trafiklerinde, Kurumumuzu yanıltma girişimlerini sürdürdü. Ekseriyetle bunu gazetelerimiz, kendilerine ait haber siteleri için yaptı. Üstelik, ‘kötü alışkanlıklarınızı gözbebeğimiz olan yeni mecraya taşımayın’ dememize rağmen bu yaşandı.”

“Yönetmeliğe uyulsaydı, bunların hiçbirisi yaşanmayacaktı”

Konuşmasında internet haber sitelerinin arama motorlarıyla kurduğu ilişkiye değinen Erkılınç, ne Kurumun ne de BİK Analitik uygulamasının arama motorları ile uzaktan yakından ilgisi olmadığını vurgulayarak, “Kurum olarak biz şuna bakarız: Haber sitesi mevzuatımızda yer alan kurallara uyuyor mu, şartları yerine getiriyor mu, bunları yaparken sahteciliğe veya aldatmaya yönelik eylemleri var mı? Bunun ötesindeki her konu bizim dışımızdadır” şeklinde konuştu.

Algoritma değişikliklerinin ardından ziyaretçi trafiklerinde yaşanan düşüşe dair çözümün Basın İlan Kurumu’ndan beklenmemesi gerektiğini ifade eden Erkılınç, şunları söyledi: “Arama motorunun kodu üstte kalmış; tebliğ hazırladık, hepinize müdürlüklerimiz aracılığıyla tek tek duyurduk ama sen gereğini yapmamışsın. Arama motorundan para kazanacakmışsın; kazan, itirazımız yok. Lakin oradan para kazanmak uğruna beni yok sayma. Çünkü senin nezdinde en büyük ilan ve reklam veren zaten benim. ‘Arama motoru beni yasakladı, haber kategorisinde yer vermiyor veya aramalarda çıkarmıyor. Bu nedenle haber siteme trafik alamıyorum’ deniyor. Kimse kusura bakmasın, ben de sorarım; acaba ne yaptın da yasaklandın? ‘Yok algoritma değişikliğine gitmiş, yok haberler silinmiş, yok trafikler alt üst olmuş’ şeklinde uzayıp giden bir sürü mazeret. Söz konusu algoritma değişiklikleri haber sitelerinin bir kısmını etkiliyor, bir kısmını etkilemiyorsa; her bir yayına özel uygulama da yoksa bu durumda yapılması gereken öncelikle ‘nerede hata yaptık’ sorusuna cevap aramaktır.

Geçtiğimiz yılın yaz aylarından bu yana haber sitelerimiz sürekli bu konuyu önümüze getiriyor. Bu sitelerin kaçı, algoritma değişikliklerinin neleri içerdiğine, neyi hedeflediğine bakmışlar gerçekten merak ediyorum. Hazır beni yakaladınız, birkaçını söyleyeyim. Her şeyden önce gerçek profil istiyor. ‘Dünya genelinde milyarlarca dolarlık ilan-reklam yayımlatıyorum, benden para kazanabilmek için gerçekte var olmayan kişileri bana yönlendirme’ diyor. Devam edersem ‘içerikte özgünlük’, ‘güvenilirlik’ ve ‘kalite’ vurgusu yapıyor. Hatta talebini daha da açarak ‘bilgi derinliği’, ‘orijinallik’ ve ‘etkileşim’ kavramlarının altını çiziyor. Bizim mağdur sitelerimiz ne yapıyor; neredeyse 2 gün arayla ‘Hurda araçta ÖTV indirimi’, 3 gün arayla ‘Emekliye zam müjdesi’ başlığı atıyor. Yeni Zelanda’da olmuş kazayı sanki ülkemizde olmuş gibi servis ederseniz, bir gün biri çıkar, ‘yeter artık, dur’ der. Şayet internet haber sitelerimiz, 2023’te yayımlanan yönetmeliğimize uysalardı, bunların hiçbirisi başlarına gelmeyecekti, çünkü arama motorlarından önce yapılması gerekenleri madde madde sıralamıştık. Keza, algoritma değişiklikleri sonrasında bir tek okur kaybetmeyen haber sitelerimiz var, şimdi bizlere teşekkür ediyorlar.”

“Arama motorları ile kurulan ilişkide tek taraf kazanıyor”

İnternet haber sitelerinin trafik elde edebilmek için yaptığı çalışmaları değerlendiren Genel Müdür Erkılınç, aramalarda ilk sırada veya önde çıkmak, haber kategorisinde yer almak ya da ziyaretçi çekmek amacıyla yapılan reklam harcamaları için “yazık” ifadesini kullandı.

“Çok bilindik sözdür ama ifade edeyim: Taşıma suyla değirmen dönmez” diyen Erkılınç, tercih edilen yöntemi sürdürülebilir, üstesinden gelinebilir ve gerçekçi bulmadıklarının altını çizdi.

Erkılınç, konuşmasını şöyle tamamladı: “Saydığım hizmetleri alabilmek için ayda 150 bin lira harcayan haber siteleri biliyorum. Bir gün gelecek, bir şekilde sizleri kendisine bağımlı kılan arama motorları ve sosyal mecralar, 250-500 bin lira isteyecek. Geçmişte markanızı tutundurmak, okurun ürününüze talepte bulunmasını sağlamak yerine başkasının vasıtasıyla, belki de sırtına basarak büyümek üzerine yaptığınız planlar geldi sizi vurdu. Çıkmak, kaçmak isteseniz de artık kurtulamıyorsunuz. Bugün kurduğunuz sadece maddiyata dayalı ilişki, hiç istemem ama yarın yine sizleri olumsuz etkileyecek.

Özetlemek gerekirse birçok internet haber sitesinin arama motorları ile geçmişten bugüne kurduğu ilişki yayınlarımız yönüyle çarpıktır, gerçekte tek tarafın kazandığı, yayınlarımızın kaybettiği bir düzendir. Önümüzdeki tabloyu adeta kaybedenin vazgeçmekten korktuğu Concorde Sendromuna benzetiyorum. Şu veciz sözle konuşmamı tamamlamak istiyorum: Yanlış trene bindiğinizde ilk istasyonda inmeye çalışın, çünkü mesafe ne kadar artarsa, dönüş maliyeti de o kadar artar.”

Genel Müdür Yardımcısı Oğuz Akçakoca ve Diyarbakır Bölge Müdürü Ali Nuhoğlu’nun da hazır bulunduğu toplantı, görüşlerin alınması ve soruların cevaplandırılmasıyla sona erdi. Bölge Toplantılarının Antalya’dan başlayan ikinci turu Adana, Gaziantep, Malatya ve son olarak Diyarbakır’daki buluşmayla tamamlanmış oldu.